Από το 1195 η Ζάκυνθος αποτελούσε μέρος της «Παλατινής Κομητείας της Κεφαλλονιάς και της Ζακύνθου» υπό τον Ματθαίο Orsini. Το 1355 η κομητεία πέρασε στην κυριαρχία των Ανδεγαυών και το 1357 περιήλθε στην οικογένεια των Τόκκων. Η Ζάκυνθος υπήχθη οριστικά στη Βενετία το 1485. Το πολίτευμα της Ζακύνθου ήταν αριστοκρατικό. Ο πληθυσμός της το 1528 ήταν 17.255 άτομα, πενήντα χρόνια αργότερα, το 1583, μειώθηκε σε 14.054, ενώ το 1670 αυξήθηκε σε 28.492 κατοίκους. Το 1770 το νησί είχε 30.000 κατοίκους ενώ μετά την ενσωμάτωση στο Βασίλειο της Ελλάδας, το 1865 δηλαδή, έφτασε τους 44.760 κατοίκους. Το νησί έπλητταν κατά καιρούς επιδημίες λοιμωδών νόσων. Η Ζάκυνθος εξήγαγε κυρίως σταφίδες, οι οποίες στην περίοδο της βρετανικής προστασίας προορίζονταν για την κάλυψη των αναγκών της αγγλικής αγοράς αλλά είχε και σημαντική παραγωγή λαδιού, κρασιού, πίσσας και λεμονιών.

Ο αποκλεισμός των κατωτέρων στρωμάτων (των ποπολάρων) από το Συμβούλιο του νησιού προκάλεσε έντονες συγκρούσεις, οι οποίες κορυφώθηκαν το 1628 με την εξέγερση που έμεινε γνωστή ως το «Ρεμπελιό των Ποπολάρων». Το 1797 το νησί προσαρτήθηκε από τους Γάλλους, οι οποίοι κατέλυσαν το αριστοκρατικό πολίτευμα. Το 1798 όμως την κατέλαβαν οι δυνάμεις των Ρώσων και των Οθωμανών. Από το 1800 ως το 1807 αποτέλεσε μέρος της «Πολιτείας των Ηνωμένων Επτά Νήσων» υπό οθωμανική επικυριαρχία. Το 1807 το νησί παραχωρήθηκε ξανά στη Γαλλία. Το 1815 συμπεριλήφθηκε στα «Ηνωμένα Κράτη των Ιονίων Νησιών» υπό την προστασία της Μεγάλης Βρετανίας. Το 1864, μετά την εκλογή του Γεωργίου Α΄ στον ελληνικό θρόνο, το νησί παραχωρήθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδας.

Σημαντικό λιμάνι ανεφοδιασμού ήδη από τα προσκυνηματικά ταξίδια του 16ου αιώνα, η Ζάκυνθος παρέμεινε ως την ένωσή της με το Βασίλειο της Ελλάδας απαραίτητος σταθμός στα θαλασσινά ταξίδια από τη Βενετία προς την ανατολική Μεσόγειο.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Χιώτης Παναγιώτης, Ιστορικά απομνημονεύματα της νήσου Ζακύνθου, Εν τη Τυπογραφία της Κυβερνήσεως, Κερκύρα 1849-1863.

Αρβανιτάκης Δημήτρης, Κοινωνικές αντιθέσεις στην πόλη της Ζακύνθου, Το Ρεμπελιό των Ποπολάρων (1628), Αθήνα 2001.

Ζώης Λεωνίδας Χ., Ιστορία της Ζακύνθου, Ζάκυνθος 22005.