Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204 η Κέρκυρα καταλήφθηκε από τους Βενετούς οι οποίοι την κράτησαν ως το 1215 οπότε περιήλθε στην κυριαρχία του Δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Α’ Δούκα. Το 1258 την κατέλαβε ο ναύαρχος του Βασιλείου της Σικελίας Φίλιππος Chinardo και από το 1266 το νησί συμπεριλήφθηκε στις κτήσεις των Ανδεγαυών βασιλέων της Σικελίας. Η Κέρκυρα έγινε βενετική κτήση το 1386, με πρωτοβουλία των κατοίκων της. Το κερκυραϊκό πολίτευμα χαρακτηριζόταν από την έντονη παρουσία του τοπικού αριστοκρατικού στοιχείου και την κωδικοποίηση θεσμών της προβενετικής εποχής. Από τον 14ο αιώνα το νησί δέχθηκε συχνά την εισροή εποίκων από την απέναντι ακτή της Ηπείρου και της Αλβανίας. Το 1532 ο πληθυσμός της ανερχόταν σε 14.246 κατοίκους, το 1602 ανέβηκε σε 22.170, ενώ το 1675 έφτασε στους 20.000 κατοίκους. Ένα αιώνα μετά, το 1766, μνημονεύονται 44.333 κάτοικοι, και το 1865, αμέσως μετά την ενσωμάτωση στην Ελλάδα, το νησί αριθμούσε 71.476 κάτοικους. Στη διάρκεια των πέντε αυτών αιώνων τα κυριότερα προϊόντα της Κέρκυρας ήταν το λάδι, το αλάτι και τα βελανίδια. Η Γαληνοτάτη Δημοκρατία ευνόησε την εντατική ελαιοκαλλιέργεια για να καλύψει τις ανάγκες της σε λάδι, και το νησί αναγκαζόταν να εισάγει δημητριακά από τις απέναντι ηπειρωτικές ακτές.
Το νησί πολιορκήθηκε επανειλημμένα από τους Οθωμανούς, οι οποίοι όμως δεν κατάφεραν να καταλάβουν την πόλη της Κέρκυρας. Μετά από σειρά πολεμικών συγκρούσεων προσαρτήθηκε στη Γαλλική Δημοκρατία το 1797. Οι Γάλλοι κατέλυσαν το αριστοκρατικό πολίτευμα, ίδρυσαν προσωρινή δημαρχία με πρόεδρο τον Σπυρίδωνα Θεοτόκη, κατήργησαν το Libro d'Oro, στο οποίο ήταν καταγεγραμμένες οι αριστοκρατικές οικογένειες, και όρισαν ημέρα εορτασμού της δημοκρατικής πολιτείας. Τον Νοέμβριο του 1797 καταργήθηκε η προσωρινή δημαρχία και ιδρύθηκαν νομαρχία και τοπικές αρχές που ανακούφισαν τους κατοίκους της υπαίθρου από τον έλεγχο της πόλης. Το 1798 την κατέλαβαν οι δυνάμεις των Ρώσων και των Οθωμανών. Από το 1800 ως το 1807 αποτέλεσε τμήμα της «Πολιτείας των Ηνωμένων Επτά Νήσων», υπό οθωμανική επικυριαρχία. Το 1807 το νησί παραχωρήθηκε ξανά στη Γαλλία, ενώ το 1808 ιδρύθηκε η Ιόνιος Ακαδημία ως πρότυπο ίδρυμα ανωτέρων σπουδών. Το 1815, μετά την ήττα του Ναπολέοντα, η Κέρκυρα συμπεριλήφθηκε στα «Ηνωμένα Κράτη των Ιονίων Νησιών» υπό την προστασία της Μεγάλης Βρετανίας. Η αμφισημία του όρου της προστασίας αποτέλεσε αιτία συνεχών διενέξεων του Βρετανού Ύπατου Αρμοστή με το νομοθετικό σώμα του νησιού. Η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις, τις οποίες επιθυμούσαν τόσο η βρετανική διοίκηση όσο και οι κάτοικοι των Ιονίων, τελικά δεν κατέληξε σε βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές καθώς παγιδεύτηκε στο συντηρητικό κλίμα που επικρατούσε στην Ευρώπη και στις αντιφάσεις και τις συγκρούσεις που προκαλούνταν από το έντονο αίτημα για ένωση με την Ελλάδα. Τελικά το 1864, μετά την εκλογή του Γεωργίου Α στον ελληνικό θρόνο, το νησί παραχωρήθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδας.
Aπό τους πρώιμους ήδη αιώνες του περιηγητισμού, η Κέρκυρα αποτελούσε το πρώτο βενετικό λιμάνι στο οποίο στάθμευαν τα πλοία που απέπλεαν από την Γαληνοτάτη Δημοκρατία με προορισμό την ανατολική Μεσόγειο. Τα χρόνια της βρετανικής κυριαρχίας στα Επτάνησα οι επισκέπτες είναι κυρίως αγγλικής καταγωγής και οι εκδόσεις τους αποκτούν τον χαρακτήρα πραγματείας ανθρωπογεωγραφικού και ιστορικού περιεχομένου.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Jervis-White Henry, History of the island of Corfu and of the republic of the Ionian Islands, Colburn & Co, Λονδίνο 1852.
Χιώτης Παναγιώτης, Ιστορία του Ιονίου Κράτους από της συστάσεως αυτού μέχρι ενώσεως : Έτη 1815-1864, Τυπογραφείον Η Επτάνησος Χρίστου Σ. Χιώτου εν Ζακύνθω 1874.
Ennio Concina – Αλίκη Νικηφόρου-Testone (επιμ.), Κέρκυρα: Ιστορία, αστική ζωή και αρχιτεκτονική, 14ος-19ος αιώνας, Κέρκυρα 1994.
Νικηφόρου Αλίκη, Δημόσιες τελετές στην Κέρκυρα κατά την περίοδο της βενετικής κυριαρχίας: 14ος-18ος αιώνας, Αθήνα 1999.
Καραπιδάκης Νίκος, «Τα Επτάνησα, ευρωπαϊκοί ανταγωνισμοί μετά την πτώση της Βενετίας», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, τ. 1, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2003, σελ. 149-184.
Καραπιδάκης Νίκος, «Ιόνια Νησιά 1815-1864, Προστασία, το πρόσχημα της Αγγλοκρατίας», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, τ. 4, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2003, σελ. 265-284.
Ασδραχάς Σπύρος κ.α., Ελληνική Οικονομική Ιστορία ΙΕ’-ΙΘ’ αιώνας, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα 2003.
Ιόνιοι Νήσοι, Ιστορία και Πολιτισμός, Αθήνα, Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, 2007.
